Νερό στον Άρη: Ο ξεχασμένος βράχος

Μια παράξενη ιστορία έχουμε γύρω από τον μετεωρίτη Λαφαγιέτ από τον Άρη, ένα διαστημικό βράχο που βρίσκεται στο Πανεπιστήμιο Purdue και έχει μια συναρπαστική ιστορία πίσω του. Μέσα στον μετεωρίτη υπάρχουν ορυκτά που είναι γνωστό πως σχηματίζονται μέσω αλληλεπιδράσεων με το νερό. Οι γεωλόγοι έχουν χρονολογήσει αυτά τα ορυκτά και είναι ηλικίας 742 εκατομμυρίων ετών, αρκετά πιο πρόσφατα από τις εκτιμήσεις για το πότε υπήρχε νερό στον Άρη.

“Έχουμε επιδείξει έναν ισχυρό τρόπο για την ημερομηνία αλλαγής ορυκτών σε μετεωρίτες που μπορούν να εφαρμοστούν σε άλλους μετεωρίτες και πλανητικά σώματα για να καταλάβουμε πότε μπορεί να υπήρχε υγρό νερό”, δήλωσε η Marissa Tremblay, επίκουρη καθηγήτρια στο Purdue, σε δήλωση.

Παρά την μεγάλη επιτυχία της ομάδας στην χρονολόγηση της αλληλεπίδρασης του βράχου με το νερό, οι ερευνητές δεν πιστεύουν πως ο Άρης είχε τόσο νερό εκείνη την περίοδο, στην ιστορία του. Πιστεύουν όμως πως το νερό προήλθε από την τήξη μόνιμου παγετού, που ίσως προκλήθηκε από λιωμένο βράχο, δηλαδή λάβα, που κινείται μέσω του φλοιού του πλανήτη.

Δεν είναι η πρώτη φορά που οι επιστήμονες διατυπώνουν μια θεωρία σαν αυτή, για τα κλιματικά σενάρια του αρχαίου Άρη. Η μοντελοποίηση του πλανήτη με βάση την παρουσία ορισμένων ορυκτών,  οδήγησε τους επιστήμονες σε αντίστοιχα μονοπάτια και στο παρελθόν. Η NASA ανακοίνωσε τα ευρήματα τον περασμένο μήνα, ενώ το Curiosity που εξερευνά αρχαία ποτάμια και ρεματιές, έλαβε μετρήσεις ισοτόπων από πετρώματα, που και αυτά δείχνουν πως πιθανότατα σχηματίστηκαν σε παροδικό νερό σε υγρή μορφή, που προέρχεται από λιωμένο πάγο.

Ο κατάλογος μετεωριτών από τον Άρη, που έπεσαν στη Γη είναι αρκετά μικρός. Λιγότεροι από 400 μετεωρίτες προέρχονται από τον Κόκκινο Πλανήτη και ακόμα μικρότερος είναι ο αριθμός ναχλιτών, με μόνο 32 αναγνωρισμένα δείγματα, σύμφωνα με την Meteorical Society. Ο μετεωρίτης Λαφαγιέτ είναι ένας από αυτούς τους 32 μετεωρίτες.

Όμως το μυστήριο γύρω από τον Λαφαγιέτ, δεν έχει να κάνει μόνο με την επαφή του με νερό στον Άρη. Οι επιστήμονες προσπαθούν να λύσουν άλλο ένα μυστήριο, που είναι το πως ο Λαφαγιέτ κατέληξε ξεχασμένος σε ένα συρτάρι, στο Πανεπιστήμιο Purdue.

Μια ιδιαίτερη μελέτη που έγινε πρόσφατα, χρησιμοποίησε εγκληματολογικά στοιχεία για να καταλήξει πως ο βράχος προσγειώθηκε στην Ιντιάνα και ανακαλύφθηκε πριν από περισσότερα από 100 χρόνια. Η Áine O’Brien, ερευνητής στο Πανεπιστήμιο της Γλασκόβης στο Ηνωμένο Βασίλειο, είχε συνθλίψει ένα μικροσκοπικό δείγμα από τον μετεωρίτη το 2019, προσπαθώντας να βρει οργανικά μόρια.

Ανάμεσα στα ευρήματά της ήταν μια περίεργη γήινη ρύπανση, η δεοξυνιβαλενόλη, γνωστή και ως εμετοξίνη. Αυτός ο μεταβολίτης βρίσκεται συνήθως σε ένα μύκητα που συναντάται σε καλλιέργειες σιτηρών. Είναι ιδιαίτερα γνωστός για το ότι προκαλεί εμετό σε γουρούνια.

Μετά από διαβούλευση με τους βοτανολόγους του Purdue, η O’Brien έμαθε πως η περιοχή που βρέθηκε ο μετεωρίτης είχε δύο μεγάλες κρίσης, λόγω ασθένειας των καλλιεργειών, το 1919 και το 1927, λίγο βρεθεί ξανά ο βράχος στο Πανεπιστήμιο το 1931.

Ο Harvey Nininger, ήταν ο επιστήμονας που αναγνώρισε τον βράχο ως μετεωρίτη από τον Άρη και δημοσίευσε μια μελέτη στο Popular Astronomy το 1935. Σε αυτή, αναζητούσε την ασαφή προέλευση του βράχου. Μάλιστα, επικαλέστηκε ανέκδοτες πληροφορίες πως ένας μαύρος άνδρας είχε δει την πτώση του, από λίγα μέτρα μακριά, την ώρα που ψάρευε σε μια λίμνη. Ο άνδρας το έβγαλε από τη λάσπη και αργότερα το μετέφερε στο πανεπιστήμιο, όπου ήταν φοιτητής. Ο Nininger όμως δεν γνώριζε ποιος ήταν και για αυτό δεν είχε τρόπο να τεκμηριώσει την ιστορία.

Είναι πιθανό η άρρωστη σκόνη των καλλιεργειών από τα κοντινά αγροκτήματα να μπορούσε να μπει στο νερό όπου είχε πέσει ο βράχος. Στη συνέχεια, η ομάδα του O’Brien έλεγξε τα αρχεία για τις θεάσεις μετεωριτών, βρίσκοντας αναφορές από τη βόρεια Ιντιάνα στις 26 Νοεμβρίου 1919 και μια άλλη το 1927, όταν ο μετεωρίτης Tilden έπεσε στο Ιλινόις.

Όσο για το ποιος ήταν ο μυστηριώδης μαθητής, η ομάδα του O’Brien περιόρισε τους πιθανούς υπόπτους σε τέσσερα άτομα, με βάση την εγγραφή Μαύρων φοιτητών από αυτά τα δύο χρόνια: Julius Lee Morgan, Clinton Edward Shaw, Hermanze Edwin Fauntleroy και Clyde Silance.

Alpha Bank: Ανακοίνωση νέων προμηθειών (πακέτων) για εκτέλεση συναλλαγών

Όποιος βρήκε αυτό το σπάνιο δείγμα αξίζει ευγνωμοσύνης, λένε οι επιστήμονες. Οι μετεωρίτες χάνουν γρήγορα την ερευνητική τους αξία μετά την έκθεση στο περιβάλλον της Γης. Δεν χρειάζεται πολύς χρόνος για να φθείρει η φύση τον φλοιό του βράχου. Ο μετεωρίτης Λαφαγιέτ πρέπει να είχε βρεθεί και προστατευτεί αμέσως, δεδομένης της παρθένας κατάστασής του.

“Είμαι περήφανος που, έναν αιώνα αφότου έφτασε στη Γη, είμαστε επιτέλους σε θέση να ανακατασκευάσουμε τις συνθήκες της προσγείωσής του”, είπε η O’Brien σε μια δήλωση, “και να πλησιάσουμε περισσότερο από ποτέ στο να δώσουμε τα εύσημα στον Μαύρος φοιτητή που το βρήκε».

Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο Geochemical Perspectives Letters.