Κριτική στη συμφωνία COP29: Ανακάλυψη ή απογοήτευση;

Μια συμφωνία της ενδέκατης ώρας που έσωσε τις συνομιλίες για το κλίμα της COP29 στο Μπακού του Αζερμπαϊτζάν, είναι μια «εύθραυστη συναίνεση», είπαν ερευνητές που μελετούν τη χρηματοδότηση του κλίματος Φύση.

Εμφανώς ανακουφισμένοι εκπρόσωποι της COP που εκπροσωπούσαν τις πλούσιες χώρες χειροκρότησαν τις πρώτες πρωινές ώρες της 24ης Νοεμβρίου, μετά από μια υπόσχεση της τελευταίας στιγμής στην οποία οι πλούσιες χώρες «θα πρωτοστατήσουν» στην αύξηση της χρηματοδότησης για το κλίμα για τις φτωχές χώρες σε τουλάχιστον 300 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ ετησίως έως το 2035. Χαμηλό – και οι χώρες μεσαίου εισοδήματος (LMIC), ιδίως η Κίνα, αναμένεται επίσης να συνεισφέρουν σε διεθνή ταμεία για το κλίμα, για πρώτη φορά για μια συμφωνία COP.

Αλλά οι εκπρόσωποι από μερικά από τα μεγαλύτερα LMIC, συμπεριλαμβανομένης της Ινδίας, της Ινδονησίας και της Νιγηρίας, ήταν έξαλλοι. Κάποιοι ισχυρίστηκαν ότι είχαν πιεστεί για μια συμφωνία, ώστε η συνεδρίαση της COP να μην καταλήξει σε αποτυχία. Οι εκπρόσωποι δεν συμφώνησαν επίσης για το πόσο από τα 300 δισεκατομμύρια δολάρια θα είναι σε επιχορηγήσεις έναντι δανείων, ούτε πόσα θα προέρχονται από πηγές του ιδιωτικού ή του δημόσιου τομέα.

Η τρέχουσα χρηματοδότηση για το κλίμα από τις πλούσιες προς τις φτωχές χώρες ξεπερνά τα 100 δισεκατομμύρια δολάρια και προβλέπεται να φθάσει σχεδόν τα 200 δισεκατομμύρια δολάρια έως το 2030 σύμφωνα με ένα σενάριο business-as-usual, σύμφωνα με μια ανάλυση από την ODI Globalμια δεξαμενή σκέψης στο Λονδίνο.

Παλιές πληγές

«Το οικονομικό αποτέλεσμα για το Μπακού ήταν βαθιά απογοητευτικό», λέει ο Dipak Dasgupta, οικονομολόγος στη δεξαμενή σκέψης Energy and Resources στο Νέο Δελχί και συγγραφέας για τη χρηματοδότηση του κλίματος για τις εκθέσεις που συνέταξε η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή.

«Αν και η αρπαγή αυτού του COP από τις φλόγες αξίζει στιγμιαία γιορτή, το να φτάσουμε εδώ αποκάλυψε επίσης παλιές πληγές μεταξύ πλουσιότερων και φτωχότερων εθνών», σημειώνει η Clare Shakya, επικεφαλής του κλίματος στο Nature Conservancy, μια διεθνή οργάνωση διατήρησης με έδρα το Arlington της Βιρτζίνια.

Οι LMIC, εξαιρουμένης της Κίνας, προσέγγισαν το COP προτείνοντας στις πλούσιες χώρες ότι χρειάζονται περίπου 2,4 τρισεκατομμύρια δολάρια ετησίως έως το 2030 για να τους βοηθήσουν να απογαλακτιστούν από τα ορυκτά καύσιμα και να τους προστατεύσουν από τις επιπτώσεις της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Το ποσό αυτό είναι σύμφωνο με τις συστάσεις από μια έκθεση με επιρροή από επιστήμονες και οικονομολόγους που παρουσιάστηκε στη σύνοδο κορυφής. Για να πλησιάσουν σε μια συμφωνία κατά τη διάρκεια της COP, περισσότερες από 80 χώρες πρότειναν ένα ποσό 1,3 τρισεκατομμυρίων δολαρίων.

«Η υπόσχεση 300 δισεκατομμυρίων δολαρίων ετησίως μέχρι το 2035 δεν θα πείσει κανέναν ότι θα φτάσουμε στα 1,3 τρισεκατομμύρια δολάρια ετησίως που χρειάζονται οι αναπτυσσόμενες χώρες για να ανταποκριθούν στην κλιματική έκτακτη ανάγκη», λέει η Sarah Colenbrander, διευθύντρια κλίματος και βιωσιμότητας στην ODI Global.

Ο παράγοντας Τραμπ

Το συμφωνηθέν ποσό δεν αντικατοπτρίζει επίσης ένα σενάριο στο οποίο οι Ηνωμένες Πολιτείες ανακαλούν την παγκόσμια χρηματοδότησή τους για το κλίμα, εάν μια νέα κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ αποχωρήσει από τις διεθνείς συμφωνίες για το κλίμα.

Πριν από την COP, η κυβέρνηση του προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν δεσμεύτηκε να παρέχει 11,4 δισεκατομμύρια δολάρια σε χρηματοδότηση για το κλίμα κάθε χρόνο έως το 2024, περίπου το 10% του τρέχοντος ετήσιου παγκόσμιου συνόλου. «Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι θα δούμε μια τεράστια τρύπα στην παγκόσμια χρηματοδότηση για το κλίμα που παρέχεται [by the Unied States] ακριβώς όπως οι κλιματικές επιπτώσεις εντείνονται και συσσωρεύονται», λέει η Shakya. Αντίθετα, η Κίνα παρέχει περίπου 4 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως σε χρηματοδότηση για το κλίμα από το 2013, προσθέτει.

Ο Ρομέν Γουέικμανς, ο οποίος σπουδάζει χρηματοοικονομικά για το κλίμα στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο των Βρυξελλών, θεωρεί ότι η επίτευξη συμφωνίας COP πριν από την έναρξη της προεδρίας του Τραμπ είναι κάτι το θετικό. «Το τρέχον επίπεδο της φιλοδοξίας για τη χρηματοδότηση του κλίματος έχει διατηρηθεί σε γενικές γραμμές. Δεν υπάρχει οπισθοδρόμηση, κάτι που ήταν πραγματικός κίνδυνος δεδομένου του τρέχοντος πλαισίου», λέει. «Ενώ κάποιοι υποστήριξαν ότι καμία συμφωνία δεν θα ήταν καλύτερη από μια κακή, δεν καταλαβαίνω πώς η αναμονή μέχρι το επόμενο έτος – ή ακόμα και το επόμενο έτος – θα είχε οδηγήσει σε πιο ευνοϊκό αποτέλεσμα».

Οι εκπρόσωποι της COP συμφώνησαν επίσης να προετοιμάσουν ένα έγγραφο για τον οδικό χάρτη ενόψει της COP30 στο Belém της Βραζιλίας. Αυτό θα δείξει πώς οι χώρες θα επιτύχουν τον υψηλότερο στόχο χρηματοδότησης για το κλίμα.

«Ο οδικός χάρτης από το Μπακού προς το Μπελέμ υπάρχει για καλό λόγο και καλό, η πρακτική επιστήμη είναι επείγουσα», λέει ο Ντασγκούπτα. Χρειάζεται προσεκτική φροντίδα και όχι μια μπάλα που καταστρέφει».