Γιατί η πυρηνική ενέργεια μπορεί να κερδίσει τον πόλεμο κατά της κλιματικής αλλαγής

Κατά πληθώρα δυτικών αξιωματούχων οι οποίοι ασχολούνται με τις ζήτημα της κλιματικής αλλαγής, η πυρηνική ενέργεια είναι απολύτως αναγκαία για να επιτευχθούν οι σχετικοί παγκόσμιοι στόχοι, ενώ υπάρχει και η αντίπερα όχθη: των αναλυτών που κάνουν λόγο για μη ενδεδειγμένη λύση.

Χωρίς την υποστήριξη της πυρηνικής ενέργειας δεν έχουμε καμία πιθανότητα να επιτύχουμε εγκαίρως του κλιματικούς στόχους μας, δήλωσε προσφάτως ο επικεφαλής του Διεθνούς Οργανισμού (ΔΟΑΕ) Ενέργειας Φατίχ Μπιρόλ – στην πρώτη Σύνοδο Κορυφής για την Πυρηνική Ενέργεια η οποία έλαβε χώρα στις Βρυξέλλες.

Παράλληλα περίπου 20 χώρες -μεταξύ των οποίων οι ΗΠΑ, η Γαλλία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα- ζήτησαν με κοινή διακήρυξή τους στην COP28 πριν από μερικούς μήνες, να τριπλασιαστεί η δυναμικότητα παραγωγής πυρηνικής ενέργειας στον πλανήτη έως το 2050, συγκριτικά με το 2020, προκειμένου να μειωθεί η εξάρτηση από τον άνθρακα και το αέριο.

Έκκληση για επιτάχυνση της ανάπτυξης της πυρηνικής ενέργειας, μαζί με άλλες τεχνολογίες χαμηλών εκπομπών, για να βοηθήσει στην επίτευξη βαθιάς και ταχείας απαλλαγής από τον άνθρακα

Προ ημερών, δε, η Google υπέγραψε συμφωνία για τη χρήση μικρών πυρηνικών αντιδραστήρων για την παραγωγή των τεράστιων ποσοτήτων ενέργειας που απαιτούνται για την τροφοδοσία των κέντρων δεδομένων τεχνητής νοημοσύνης. Η εταιρεία ανέφερε ότι η συμφωνία με την Kairos Power προβλέπει ότι θα αρχίσει να χρησιμοποιεί τον πρώτο αντιδραστήρα αυτήν τη δεκαετία και θα θέσει σε λειτουργία περισσότερους μέχρι το 2035.

Οι τεχνολογικές εταιρείες στρέφονται όλο και περισσότερο στην πυρηνική ενέργεια για την παροχή ηλεκτρισμού που χρησιμοποιούν τα μεγάλα κέντρα δεδομένων που είναι η «καρδιά» της τεχνητής νοημοσύνης. «Το δίκτυο χρειάζεται νέες πηγές ηλεκτρικής ενέργειας για να υποστηρίξει τις τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης», δήλωσε ο ανώτερος διευθυντής της Google για την ενέργεια και το κλίμα, Μίχαελ Τέρελ.

Κι ενώ ο κόσμος παλεύει με τις διογκούμενες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, ο γενικός διευθυντής του ΔΟΑΕ Ραφαέλ Μαριάνο Γκρόσι θα μετάσχει μαζί με παγκόσμιους ηγέτες και ενδιαφερόμενα μέρη στη διάσκεψη της Σύμβασης του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή ή «COP29», για να επισημάνει την τεράστια δυνατότητες πυρηνικών λύσεων για τον μετριασμό, την προσαρμογή και την παρακολούθηση της κλιματικής αλλαγής.

Ο ΔΟΑΕ θα παρουσιάσει πυρηνικές λύσεις για τη δράση για το κλίμα σε περίπου 40 εκδηλώσεις στην COP29, που ξεκίνησε στις 11 και θα ολοκληρωθεί στις 22 Νοεμβρίου, στο Μπακού του Αζερμπαϊτζάν. Το περίπτερο του Οργανισμού, ονόματι «Atoms4Climate» περιλαμβάνει μια έκθεση για τις πυρηνικές εφαρμογές, με ειδικούς του ΔΟΑΕ να απαντούν σε ερωτήσεις σχετικά με το πώς η πυρηνική ενέργεια συμβάλλει στις καθαρές μηδενικές εκπομπές και πώς η πυρηνική επιστήμη μπορεί να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις που σχετίζονται με το κλίμα και την επισιτιστική ασφάλεια, τους υδάτινους πόρους και την υγεία των ωκεανών.

Η COP29 βασίζεται στην παγκόσμια συναίνεση που προέκυψε στη COP28 στο Ντουμπάι, όπου ο «Παγκόσμιος Απολογισμός», όπως ονομάστηκε, σηματοδότησε μια ιστορική καμπή με την έκκλησή του για επιτάχυνση της ανάπτυξης της πυρηνικής ενέργειας, μαζί με άλλες τεχνολογίες χαμηλών εκπομπών, για να βοηθήσει στην επίτευξη βαθιάς και ταχείας απαλλαγής από τον άνθρακα.

«Στη COP28, η παγκόσμια πυρηνική ενέργεια πρέπει να είναι μέρος της μετάβασης στο μηδενικό αποτύπωμα [άνθρακα]», δήλωσε ο κ. Γκρόσι πριν από την έναρξη της COP29.

«Γνωρίζουμε ότι οι επενδύσεις στην πυρηνική ενέργεια μπορούν να μειώσουν το κόστος του δικτύου και να επιταχύνουν την ανάπτυξη διαλειπουσών πηγών καθαρής ενέργειας όπως η αιολική και η ηλιακή ενέργεια. Καθώς ο κόσμος περνά από τη συναίνεση στην κατασκευή, ο ΔΟΑΕ υποστηρίζει τις νεοεισερχόμενες χώρες στη δημιουργία ασφαλών, προστατευόμενων, περιφρουρούμενων και βιώσιμων προγραμμάτων πυρηνικής ενέργειας», προσέθεσε.

Η COP29 αποτελεί συνέχεια της προαναφερθείσας Σύνοδο Κορυφής για την Πυρηνική Ενέργεια, όπου ηγέτες από περισσότερες από 30 χώρες επιβεβαίωσαν τη δέσμευσή τους για την πυρηνική ενέργεια ως τρόπο μείωσης των εκπομπών άνθρακα και επίτευξης της ανάπτυξης στόχους.

«Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας θα διαδραματίσουν μείζονα ρόλο σε όρους ηλεκτρικής ενέργειας, ιδιαίτερα η ηλιακή, υποστηριζόμενη από την αιολική και την υδροηλεκτρική ενέργεια. Αλλά χρειαζόμαστε και την πυρηνική ενέργεια, ιδιαίτερα σε χώρες όπου δεν έχουν αναπτυχθεί σημαντικά οι ανανεώσιμες πηγές», τονίζει ο κ. Μπιρόλ.

Αξίζει να σημειωθεί πως στο τραπέζι των συζητήσεων Ελλάδας φέρεται να παραμένει το ενδεχόμενο σύναψης διμερούς PPA για την αγορά πυρηνικής ενέργειας από το Κοζλοντούι της Βουλγαρίας, με τη γείτονα χώρα να προωθεί την εγκατάσταση δύο νέων αντιδραστήρων στο συγκρότημα ισχύος 2.000 MW.

Η χώρα μας φέρεται να εξετάζει και το ενδεχόμενο συμμετοχής της σε επενδυτικό σχήμα που θα διαμορφωθεί για την εγκατάσταση νέων αντιδραστήρων στο Κοζλοντούι, προκειμένου να εξασφαλίσει άφθονη ενέργεια που θα αξιοποιηθεί για την εξισορρόπηση του ηλεκτρικού συστήματος.

Πρόσκληση για επένδυση

Κεντρικό θέμα της COP29 θα είναι η επιτακτική ανάγκη για αυξημένη χρηματοδότηση για το κλίμα. Μια έκθεση του ΟΗΕ που κυκλοφόρησε στις 28 Οκτωβρίου δείχνει ότι οι τρέχουσες πολιτικές και οι επενδύσεις υπολείπονται πολύ από αυτό που απαιτείται για να διατηρηθεί η παγκόσμια άνοδος της θερμοκρασίας κάτω του 1,5°C εντός του τρέχοντος αιώνα –  στόχος που τέθηκε στη Συμφωνία του Παρισιού.

Στις 13 Νοεμβρίου, ο κ. Γκρόσι θα μετάσχει μαζί με ανώτατους εκπροσώπους από την προεδρία της COP29, τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας (IEA), την Οικονομική Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για την Ευρώπη (UNECE), τις πολύπλευρες αναπτυξιακές τράπεζες και την πυρηνική βιομηχανία σε εκδήλωση που θα φιλοξενήσει η προεδρία της COP29 με θέμα «Χρηματοδότηση τεχνολογίας χαμηλών εκπομπών άνθρακα, συμπεριλαμβανομένης της πυρηνικής ενέργειας» για να συζητηθεί ο κρίσιμος ρόλος των κυβερνήσεων, των πολύπλευρων αναπτυξιακών τραπεζών και του ιδιωτικού τομέα στην περαιτέρω ανάπτυξη της πυρηνικής ενέργειας.

Μικροί αρθρωτοί αντιδραστήρες: Μια ευέλικτη λύση

Επιπροσθέτως, κ. Γκρόσι συνδιοργανώνει μιαν εκδήλωση αξιόλογου επιπέδου με την κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής για τους μικρούς αρθρωτούς αντιδραστήρες (SMR), οι οποίοι προσφέρουν ευέλικτες, οικονομικά αποδοτικές επιλογές για την τροφοδοσία μικρών ενεργειακών δικτύων, καθιστώντας τους κατάλληλους για τις αναπτυσσόμενες χώρες, όπως και για βιομηχανίες έντασης ενέργειας, κέντρα δεδομένων ή ακόμη και για εμπορικά πλοία.

Προώθηση της Βιώσιμης Ανάπτυξης

Ο ΔΟΑΕ επισημαίνει την καινοτόμο έρευνα και τεχνολογίες που ενσωματώνουν πυρηνικές τεχνικές που ενισχύουν την επισιτιστική ασφάλεια, διατηρούν τους υδάτινους πόρους και παρακολουθούν τα ωκεάνια οικοσυστήματα, ενώ αντιμετωπίζουν την κλιματική αλλαγή μέσω δράσεων μετριασμού.

Στην COP29, θα Γκρόσι αναπτύξει ιδέες μαζί με εκπροσώπους σημαντικού επιπέδου από τον Οργανισμό Βιομηχανικής Ανάπτυξης του ΟΗΕ, τη Διεθνή Οργάνωση Τροφίμων και Γεωργίας (FAO) και τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου και εξέχοντες ομιλητές από κυβερνήσεις, τον ιδιωτικό τομέα και χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Πρόκειται για μιαν εκδήλωση με θέμα «Εξανθράκωση και Προσαρμογή της Αλυσίδας Αξίας Βαμβακιού σε Ένδυση μέσω Πολυτομεακών Συνεργασιών». Σε αυτήν θα υπογραμμιστεί ο τρόπος με τον οποίον καινοτόμες πολιτικές, τεχνολογίες και συνεργασίες μπορούν να βοηθήσουν στην απομάκρυνση του άνθρακα από τον τομέα του βαμβακιού, ενώ παράλληλα χτίζει την ανθεκτικότητα στην κλιματική αλλαγή.

Επιπλέον, ο ίδιος θα μετάσχει μαζί με εξέχοντες αξιωματούχους σε μια συζήτηση με θέμα «Αναπτυσσόμενη επισιτιστική ασφάλεια» που θα φιλοξενήσει η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας. Η εκδήλωση θα παρουσιάσει επιτυχημένα, «κλιματικώς έξυπνα», γεωργικά έργα που χρησιμοποιούν πυρηνική τεχνολογία και υλοποιούνται μέσω της πρωτοβουλίας ΔΟΑΕ-FAO ονόματι «Atoms4Food». Τα οφέλη της συνεργασίας του Νότου για τη δράση για το κλίμα θα είναι το επίκεντρο μιας εκδήλωσης με θέμα «Συνεργασία του Νότου για την Atoms4Food» που θα διοργανωθεί από κοινού από τον ΔΟΑΕ, τη FAO και την CGIAR (παγκόσμια συνεργασία που ενώνει διεθνείς οργανισμούς που ασχολούνται με την έρευνα σχετικά με την επισιτιστική ασφάλεια) στις 20 Νοεμβρίου.

Ο ΔΟΑΕ θα συμμετάσχει σε πολλές εκδηλώσεις για την υποχώρηση των παγετώνων – έναν σημαντικό δείκτη της κλιματικής αλλαγής που επηρεάζει βαθιά τους υδάτινους πόρους. Αυτά τα γεγονότα θα τονίσουν τη σημασία της παρακολούθησης και της αξιολόγησης των επιπτώσεων του τήγματος των παγετώνων για τη διασφάλιση βιώσιμων υδάτινων πόρων για τις μελλοντικές γενιές.

Στις 18 Νοεμβρίου, ο ΔΟΑΕ θα φιλοξενήσει εκδήλωση με θέμα «Μόχλευση της Επιστήμης, της Τεχνολογίας και της Καινοτομίας για Κλιματικές Λύσεις». Με προηγμένες πυρηνικές τεχνολογίες που συμβάλλουν στην ανθεκτική ανάπτυξη των καλλιεργειών, την παρακολούθηση της ρύπανσης και τον έλεγχο των ασθενειών, η εκδήλωση θα τονίσει τη σημασία της διεθνούς συνεργασίας, την αύξηση της υποστήριξης για έρευνα και ανάπτυξη, την επέκταση της πρόσβασης σε δεδομένα και την κινητοποίηση δημόσιας-ιδιωτικής χρηματοδότησης για επιδράσεις κλιματικές λύσεις.