Εάν χρειάζεστε έναν ακόμη λόγο να ανησυχείτε για την αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη, μπορείτε να προσθέσετε το έδαφος που ανατινάζεται αυθόρμητα στη λίστα.
Το 2014, ένας παράξενος κρατήρας βρέθηκε στη χερσόνησο Γιαμάλ της Σιβηρίας. Έκτοτε, έχουν εντοπιστεί αρκετές ακόμη παρόμοιες τρύπες. Οι γεωλόγοι που μελέτησαν τις τοποθεσίες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι ήταν αποτέλεσμα εκρήξεων.
Πρέπει να ήταν κάποιες εκρήξεις, καθώς δεν είναι απλές λακκούβες. Μερικοί από τους κρατήρες έχουν βάθος έως και 165 πόδια (50 μέτρα). Ανιχνεύθηκαν υψηλά επίπεδα μεθανίου στις περιοχές των κρατήρων, με αποτέλεσμα οι επιστήμονες να πιστεύουν ότι το εύφλεκτο αέριο -μεγάλες ποσότητες του οποίου είναι παγιδευμένες κάτω από τον μόνιμο πάγο της Σιβηρίας- απελευθερωνόταν καθώς ανέβαινε η μέση θερμοκρασία της περιοχής. Αλλά περαιτέρω μελέτη έδειξε ότι το λιώσιμο του μόνιμου παγετού από μόνο του δεν θα είχε προκαλέσει την έκρηξη.
Τώρα, γνωρίζουμε επιτέλους τι πιθανό να συνέβη, χάρη σε μια ομάδα χημικών μηχανικών. Δημοσίευση τους ευρήματα στο Geophysical Research Letters, οι επιστήμονες έγραψαν ότι οι γρήγορες αλλαγές υπόγειας πίεσης έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη των πραγμάτων.
«Υπάρχουν πολύ, πολύ συγκεκριμένες συνθήκες που επιτρέπουν να συμβεί αυτό το φαινόμενο», δήλωσε η Ana Morgado, χημικός μηχανικός στο Πανεπιστήμιο του Cambridge, που εργάστηκε στη μελέτη, σε δελτίο τύπου. «Μιλάμε για έναν πολύ εξειδικευμένο γεωλογικό χώρο».
Καθώς η Morgado και οι συνεργάτες της άρχισαν να εξετάζουν τη σύνθεση του εδάφους μέσα και γύρω από τους κρατήρες, συνειδητοποίησαν ότι η έκρηξη δεν ήταν αποτέλεσμα χημικών αντιδράσεων και πρέπει να είχε φυσική πηγή.
Βρήκαν την απάντησή τους στο πολυεπίπεδο έδαφος της χερσονήσου. Στην κορυφή υπάρχει χώμα που ξεπαγώνει και ξαναπαγώνει καθώς αλλάζουν οι εποχές. Κάτω από αυτό βρίσκεται ο μόνιμος παγετός, ο οποίος, όπως υποδηλώνει το όνομά του, μένει μόνιμα παγωμένος. Κάτω από αυτά είναι όπου τα πράγματα γίνονται ενδιαφέροντα και δυνητικά εκρηκτικά.
Κατά την τελευταία εποχή των παγετώνων, τα θαλάσσια νερά υποχώρησαν καθώς σχηματίστηκαν παγετώνες. Το αλάτι που έμεινε πίσω οδήγησε σε κρυοπίρους, ένα γεωλογικό στρώμα που δεν παγώνει λόγω των υψηλών επιπέδων αλατιού που μένουν πίσω. Στη χερσόνησο Γιαμάλ, τα κρυοπόβια έχουν πάχος περίπου 3 πόδια (1 μέτρο) και μπορεί να είναι τόσο βαθιά όσο 165 πόδια (50 μέτρα) κάτω από τη γη. Ακόμα πιο βαθιά κάτω από τη γη, κάτω από τα κρυοπόγκια, βρίσκεται ένα άλλο στρώμα γεμάτο με κρυσταλλωμένο μεθάνιο.
Για χιλιάδες χρόνια, η ισορροπία μεταξύ αυτών των στρωμάτων διατηρήθηκε, αλλά οι υψηλότερες θερμοκρασίες έχουν διαταράξει τον κύκλο. Από τη δεκαετία του 1980, το νερό στο επιφανειακό έδαφος έχει γίνει πιο λιωμένο, οδηγώντας το να στάζει όλο και πιο βαθιά στα κάτω στρώματα. Τελικά, άρχισε να φτάνει στα κρυοπόγκια.
Το νερό που διαρρέει άρχισε να συσσωρεύεται, αλλά όπως και έγινε, οδήγησε σε αύξηση της πίεσης στο κρυοπήγα. Άρχισαν να δημιουργούνται ρωγμές στην επιφάνεια, με αποτέλεσμα η πίεση να πέσει γρήγορα. Όλα αυτά συμβαίνουν πάνω από το εκρηκτικό μεθάνιο, οπότε είναι σαν να παίζεις με σπίρτα σε εργοστάσιο πυροτεχνημάτων. Το αέριο απελευθερώθηκε στην επιφάνεια, και στη συνέχεια, KABAM! Έχετε μια νέα τρομακτική τρύπα μυστηρίου στο έδαφος.
Οι αυθόρμητες εκρήξεις άοσμου αερίου είναι κακές. Το ακόμη χειρότερο είναι ότι το μεθάνιο είναι ένα ισχυρό αέριο του θερμοκηπίου, το οποίο παγιδεύει πολύ περισσότερη θερμότητα ακόμη και από το CO2. Δεδομένου ότι οι εκρήξεις προκαλούνται αρχικά από την κλιματική αλλαγή, είναι ουσιαστικά μια καθοδική σπείρα, όπου η θέρμανση προκαλεί εκρήξεις, οι οποίες με τη σειρά τους προκαλούν περισσότερη θέρμανση. Δεν είναι σαφές πόσο συχνά συμβαίνουν οι εκρήξεις που σχηματίζουν κρατήρες και ο Morgado είπε ότι η διαδικασία μπορεί να είναι κάτι που συμβαίνει «πολύ σπάνια».
Ορίστε λοιπόν. Η κλιματική αλλαγή κάνει το έδαφος στο οποίο περπατάμε σε μια πυριτιδαποθήκη—τουλάχιστον αν ζείτε στην τούνδρα της Σιβηρίας.
VIA: gizmodo.com
