Η ΕΕ χρειάζεται νέο ταμείο για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής ακόμη και μέσω νέου δανεισμού τονίζει στη συνέντευξή του στα «ΝΕΑ» ο Ζολτ Νταρβάς, ανώτατος συνεργάτης του Bruegel.
«Θα πρέπει να δοθούν περισσότερα κονδύλια για ευρωπαϊκά δημόσια αγαθά, συμπεριλαμβανομένης της μετανάστευσης»
Ο έμπειρος οικονομολόγος με τον οποίο μιλήσαμε στο περιθώριο της ετήσιας συνάντησης του Bruegel στις Βρυξέλλες εκτιμά επίσης ότι θα πρέπει να προβλεφθούν περισσότερα κονδύλια στον επόμενο πολυετή προϋπολογισμό της ΕΕ σε τομείς, όπως είναι η μετανάστευση και η έρευνα, αλλά όχι σε άμυνα ή στέγαση.
Πώς θα καταφέρει η Ευρώπη να ανταποκριθεί οικονομικά στις ολοένα και περισσότερες προκλήσεις και ανάγκες που αντιμετωπίζει;
Η Ευρώπη αντιμετωπίζει αυξανόμενες προκλήσεις, αλλά οι δαπάνες του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού παραμένουν σε μεγάλο βαθμό, κατά τα δύο τρία, στην ΚΑΠ και την πολιτική συνοχή. Το μεγαλύτερο κομμάτι της ΚΑΠ, το μερίδιο της άμεσης στήριξης προς τους αγρότες δεν έχει ευρωπαϊκή διάσταση, δεν αποτελεί ευρωπαϊκό δημόσιο αγαθό, όπως συμβαίνει με άλλες διαστάσεις της ΚΑΠ όπως τα μέτρα για τη σταθεροποίηση των αγορών ή την επισιτιστική ασφάλεια. Οι άμεσες επιδοτήσεις είναι βασικά κοινωνική πολιτική. Δεν χρειάζεται να χρηματοδοτείται από την ΕΕ.
Μία επιλογή είναι να εισαχθεί εθνική συγχρηματοδότηση για την άμεση στήριξη, όπως συμβαίνει με τα κονδύλια που αφορούν την αγροτική ανάπτυξη, οπότε θα απελευθερωθούν σημαντικά ποσά για να καλυφθούν άλλες ανάγκες της ΕΕ. Η άμεση στήριξη είναι περίπου τα τρία τέταρτα της ΚΑΠ (η ΚΑΠ είναι συνολικά 387 δισ. ευρώ).
Οπότε αν εισαχθεί το μέτρο της συγχρηματοδότησης των άμεσων επιχορηγήσεων το ποσό που απομένει είναι τεράστιο. Παράλληλα, υπάρχουν ευρωπαϊκά δημόσια αγαθά, τα οποία υποεκπροσωπούνται στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό, όπως είναι η έρευνα. Μία άλλη περίπτωση είναι η μετανάστευση.
Ο τρόπος που ελέγχει η Ελλάδα τα σύνορά της σε σχέση με τους μετανάστες επηρεάζει κάθε άλλη ευρωπαϊκή χώρα. Δεν είναι απλά εθνική πολιτική το πώς μια χώρα μπορεί να ελέγχει τα σύνορά της και να διαχειρίζεται τις μεταναστευτικές ροές, αλλά είναι απολύτως ευρωπαϊκή πολιτική και έχει ευρωπαϊκές επιπτώσεις. Και η μετανάστευση υποεκπροσωπείται στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό.
Θα πρέπει να δοθούν περισσότερα κονδύλια για ευρωπαϊκά δημόσια αγαθά, συμπεριλαμβανομένης της μετανάστευσης, αλλά και για μια κοινή ευρωπαϊκή ψηφιακή υποδομή και για διασυνοριακά έργα στην ενέργεια. Επίσης η κλιματική αλλαγή είναι ευρωπαϊκή πρόκληση και θα πρότεινα σημαντική αύξηση της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης για την αντιμετώπισή της.
Η ανάγκη για περισσότερη άμυνα και ο τρόπος χρηματοδότησης είναι ένα ζήτημα που απασχολεί τα κράτη μέλη;
Η άμυνα είναι δυσκολότερη περίπτωση, διότι οι ευρωπαϊκές Συνθήκες είναι σαφείς ότι αποτελεί εθνική αρμοδιότητα. Καμία χώρα δεν οραματίζεται έναν ευρωπαϊκό στρατό, για παράδειγμα. Κάθε χώρα θέλει να έχει τον δικό της εθνικό στρατό.
Στο πεδίο της άμυνας μπορεί να επιδιωχθεί μεγαλύτερη εναρμόνιση μεταξύ κρατών μελών, και κοινές προμήθειες, οι οποίες μπορεί να οδηγήσουν σε πολλά οφέλη. Ισως να υπάρξουν κάποια κοινά ευρωπαϊκά χρήματα, αλλά δεν θα υπάρχουν ριζικές αλλαγές.
Ομως, μπορεί να υπάρξουν εργαλεία ενταγμένα εκ των προτέρων στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό για τη χρηματοδότηση χωρών, που απειλούνται, όπως είναι η περίπτωση της Ουκρανίας. Σήμερα έχουμε το Μέσο Διευκόλυνσης για την Ουκρανία, το οποίο εντάχθηκε στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό μετά την αναθεώρησή του.
Πώς θα μπορούσε να αυξηθεί ο προϋπολογισμός;
Για την ανεύρεση κεφαλαίων η καλύτερη λύση θα ήταν ο ευρωπαϊκός προϋπολογισμός να μην παραμείνει στο 1% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ, αλλά το ποσοστό αυτό να αυξηθεί. Υπάρχουν όμως αρκετά όρια για το τι θα μπορεί να γίνει. Χώρες με υψηλό δημόσιο χρέος και έλλειμμα, Γαλλία, Ιταλία, Βέλγιο, που αντιμετωπίζουν σοβαρές προκλήσεις προσαρμογής, θα δυσκολευθούν να συμβάλουν περισσότερο στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό.
Θα μπορούσε επίσης να γίνει αναθεώρηση των προτεραιοτήτων στις δαπάνες. Ανέφερα τις άμεσες επιχορηγήσεις της ΚΑΠ, οι οποίες κατά την άποψή μου θα πρέπει να μεταφερθούν πλήρως στα κράτη μέλη ή τουλάχιστον να υπάρξει συγχρηματοδότηση κατά το ήμισυ, για να απελευθερωθούν πολλοί πόροι. Θα αναφέρω επίσης δύο άλλες επιλογές.
Πρώτον, θα μπορούσε η ναυτιλία και η αεροπορία, οι οποίες εξαιρούνται τώρα από σχεδόν κάθε είδους φορολόγηση, να φορολογηθούν για τον άνθρακα. Δεύτερον, θα μπορούσε να φορολογηθεί ο πλούτος. Το 1% του πληθυσμού πληρώνει ουσιαστικά χαμηλό φόρο διότι βρίσκει τρόπους να αποφεύγει τη φορολόγηση, την ίδια ώρα η συμμετοχή τους είναι μεγάλη στις εκπομπές αερίων. Ενας φόρος στον πλούτο είναι μια λύση και θα ήταν καλύτερο να επιβληθεί σε εναρμονισμένο ευρωπαϊκό επίπεδο.
Επίσης, η Κομισιόν έχει προτείνει τρόπους για την αύξηση των ιδίων πόρων. Μία πρόταση βασίζεται στα εταιρικά κέρδη, αλλά θα απαιτούσε εναρμόνιση της φορολογικής βάσης για τις εταιρείες. Υπάρχει μια νέα πρόταση στη βάση πάλι των εταιρικών κερδών. Ενα ποσοστό από τους φόρους που θα συλλέγουν τα κράτη μέλη να δίνεται στον προϋπολογισμό της ΕΕ. Είναι δύσκολο και πρέπει να δούμε αν θα εγκριθούν.
Ισως η φορολόγηση δράσεων που είναι αντίθετες στους ευρωπαϊκούς στόχους, όπως η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, φαίνεται λογικότερη. Επίσης, θα μπορούσαν όλα τα έσοδα των τελωνείων να δίνονται στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό και όχι μόνο το 75%, όπως συμβαίνει σήμερα.
Θα χρειαστούμε ένα νέο ταμείο ανάκαμψης;
Χρειαζόμαστε ένα ταμείο για το κλίμα ιδανικά ως μέρος του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού, αλλά αν δεν είναι δυνατόν τότε μέσω εξωτερικού μηχανισμού. Το ταμείο ανάκαμψης είναι μέρος του προϋπολογισμού παρότι δεν είναι στο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο.
Ενα ταμείο για το κλίμα θα ήταν καλύτερο να ενταχθεί στο ΠΔΠ, αλλά αν ανησυχούν τα κράτη μέλη ότι θα γίνει μόνιμη η δαπάνη τότε ένα εργαλείο για ένα χρονικό διάστημα είναι απαραίτητο, διότι βλέπω τον κίνδυνο ότι η ΕΕ δεν θα ικανοποιήσει τους κλιματικούς στόχους. Οι περισσότερες χώρες έχουν δημοσιονομικούς περιορισμούς, συμπεριλαμβανομένων των μεγάλων, Ιταλία και Γαλλία, αλλά και η Γερμανία, οπότε είναι μικρή η πιθανότητα να αυξήσουν τις πράσινες επενδύσεις όσο χρειάζονται.
Πρόκειται για επείγουσα κατάσταση. Αν είναι απαραίτητα περισσότερα ευρωπαϊκά κονδύλια για δράσεις για την κλιματική αλλαγή θεωρώ ότι είναι λογικό να γίνει χρηματοδότηση μέσω δανεισμού.
Θα προτείνατε ανάλογη λύση για την παροχή προσιτής στέγης;
Η στέγη εξαρτάται από τοπικές συνθήκες και καταστάσεις, οι τιμές είναι διαφορετικές ανά χώρα. Συνδέεται επίσης με εθνικό πλαίσιο ρυθμίσεων. Βλέπω περιορισμένο πεδίο για κοινή χρηματοδότηση. Δεν είναι ευρωπαϊκό δημόσιο αγαθό, οπότε δεν θα το έβαζα στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού.
VIA: in.gr
